Workshop ‘Design Detour’

In de ontwerpende disciplines hebben we er allemaal mee te maken op het moment dat we een probleem proberen bloot te leggen of te definiëren: er zijn van die problemen die door hun mate van complexiteit en verwovenheid met andere ontwikkelingen niet te verhelpen of op te lossen zijn. Een absoluut en objectief optimum bestaat er rondom een dergelijk vraagstuk gewoonweg niet. Denk daarbij aan complexe vraagstukken zoals de vluchtelingencrisis of klimaatverandering. Hoe kun je daar als ontwerper nu een betekenisvolle bijdrage aan leveren of ontwerpvraag formuleren? 

We hebben allemaal wel een (droom)beeld van hoe een optimum eruit zou kunnen zijn – een utopie waarin alle problemen als sneeuw voor de zon verdwijnen. Of anderzijds juist het schrikbeeld van een dystopie; een beeld van onze wereld zoals we die beslist NIET willen zien. Decennia lang hebben visionaire ontwerpers hun beeld van de toekomst gegeven en daar is opnieuw behoefte aan. Het maakt daarbij niet uit vanuit welke discipline je dit aanvliegt.

Toch hebben we het in onze analyses en onderzoek binnen het ontwerpproces vaak niet over deze dromen, (gedeelde) waarden en utopieën hebben. Dat is jammer, want zo blijft een hele laag aan relevante – maar “zachte” – data onderbelicht. Terwijl deze informatie juist tot effectieve aanpakken zou kunnen leiden. Je leert het probleem namelijk bij z’n wortels vast te pakken. Verschillende visionaire ontwerpers hun beeld van een mogelijke toekomst juist wel vormgegeven. Denk daarbij aan utopische projecten van Constant Nieuwenhuys met zijn ‘New Babylon’, maar ook Archigram, Superstudio en Dunne & Raby, met een speculatieve ontwerpaanpak.

In de workshop ‘Design Detour’ maak je kennis met makers en methodieken uit verschillende ontwerpende disciplines en kunsten die helpen om juist deze laag van ontastbare, onbewuste en latente kennis naar boven te halen, te analyseren en te duiden.

Je vervaardigd vanuit je discipline-eigen verbeeldingskracht een tentoon te stellen utopie of dystopie, in de openbare ruimte of een expositie. Je leert hoe je jezelf daarmee positioneert als ontwerper binnen een complex probleem en komt via een omweg (detour) tot nieuwe, onverwachte inzichten. Het doel is dus niet om tot dé ultieme oplossing te komen; die bestaat gewoonweg niet.

Deze workshop werd als onderwijsmodule door-ontwikkeld voor het afstudeerjaar van de opleiding Stedenbouwkundig Ontwerpen.